REEDER ,I APPLE KARŞI…

 

Y  KUŞAĞI BİR ANNENİN BAŞARI ÖYKÜSÜ

SEZEN SARAL

 

İşte size garaj yerine evde başlayan dişi bir Steve Jobs hikayesi. Üstelik yüzde yüz yerli malı.

İmkansız diye bir şey olmadığına inancınızı arttıracak bir aşk ve başarı öyküsünün dişi kahramanı Sezen Saral ile her gün küçük bir yeni eklemeyle, büyük heyecanlar yaşadıkları, yerli  tablet ve dijital kitaplarını ürettikleri ofisinde buluştuk.

Adeta, üniversiteyi yeni bitirmiş bir genç kız vardı karşımızda. Oysa başarı öyküsü üniversitelerde gençlere örnek olarak okutulacak kadar önemliydi…

Y kuşağının temsilcileri, Boğaziçi üniversitesinin parlak öğrencisi Sezen ile bilgisayar mühendisi yakışıklı Uygar’ın yolları kesiştiğinde başlayan bir aşk öyküsü evlendiklerinde sadece mutlu sona değil aslında bir başlangıca dönüşmüştü.

Ofis ve atölyeye çevirdikleri evlerinde bir Türk tablet,e-kitap markası yaratmışlar…Büyüyen markaları evlere, odalara sığmaz olunca da karı-koca elele işlere koştururken bir yandan da reeder’ın doğduğu odalarda kızlarını büyütmeye başlamışlar. Bu ask öyküsüne işte başarıyı eklerken kızlarıyla da ailelerini taçlandırmışlar…

Nasıl olur? Demeyin dahasını, her çalışan anne gibi annelikte kendini başarısız bulan ama süper bir tablet yarattıklarında kızının bir gün onu anlayacağına inanan Sezen Saral’dan dinleyelim.

 

Dijital dünyada, hep erkek işi gibi görünen bir alanda yöneticisiniz.Üstelik bu firmanın ortağı ve bir Türk markası tablet bilgisayar Reeder’ı  yaratmışsınız.Adeta, bir Steve Jobs hikayesiyle karşı karşıyayız!

Bu fikir nasıl oluştu özellikle e-kitap, Türkiye’de basılan kitaplar satılmazken dijital kitap fikri nasıl oluştu?

 

2009 yılında Amazon Kindle denen cihazı çıkardığında biz de kendimize edinmekistedik eşimle kindle’ı. Fakat Internet’e girdik, amazon’a girdik oraya girdik buraya girdik kindle Türkiyeye gelmiyor. O zaman ben CNR da çalışıyorum 9 sene boyunca  CNR da çalıştım zaten genel müdür yardımcısıydım. geçen seneye kadar. Eşimde bir dönem L’oreal de çalıştı onun arkasından kendi aile şirketlerinde çalışıyordu. Aslında kafamızda böyle birşey yoktu e-kitap okuyucu. Uygar her zaman finans bültenlerini okur sayfa sayfa makalelerle gelir eve onlar birikir bir yerlerde  çöp olur üzerini çizer birşey olur bunlardan kurtulmak için e-kitap okuyucu almak istedi. O zaman dünyada tablet bilgisayar diye bir şey yoktu. Sadece e-kitap okuyucu var  ve 2009 yılının kasım ayı gibiydi biz ilk defa yurt dışından sipariş verdi  Uygar  dedi ki ‘madem kindle yok ben de isimsiz alacağım e-kitap okuyucu kullanacağım’ ondan sonra bir tane ürün geldi alibaba.com diye bir site vardır böyle yurt dışından alırsın, neyse bir tane ürün geldi ürün bozuk uygar tekrar yazdı adama ‘bu ürün bozuk dedi’ dediler bir tane daha yollayalım, yolladılar. Bu arada da Uygar bilgisayar mühendisi aldı onu tamir etti. Açtı içini bir şeyler yaptı tamir etti onu da koydu gittigidiyor.com’a  satacak. Bir anda 6000 kişi falan  müracaat etti  ve uygar böyle yaptı ben e-kitap getiriyorum Türkiye’ye işte aradığım fırsat bu dedi ben tabi ki once, ‘saçmalama olur mu öyle şey  kim okuyor türkiye’de, kitap e-kitap ne insanlara nasıl anlatacağız’dedim ama ondan sonra ‘yok hayır ben getiriyorum’dedi ve  getirdi. 10 ondan sonra yok satıyor getirdiği şeyler. 100 tane getirdi satıldı. 500 tane getirdi..

 

Hepsi gittigidiyorda mı satıyordu ?

 

Evet, evet aynen markanın doğduğu yer orası. Ve bir tane de böyle el yordamıyla manuel bir web sitesi yaptı. Hatta o zamanlar da bir 100 kişi falan alınca ekşi sozluk de ‘bir girişimcinin deneme yaptığı bir şey her halde bu’ falan yazmışlar hakikaten kötüydü. Sonra biz şirketi Şubat 2010 da kurduk aslında.Şubat 2010 da kurduktan sonra  bu arada hala işlerimize devam ediyoruz çalışmaya idefix ‘e başladık ilk idefix çünkü o zamanlar e-kitap sitesi çıkarmak istiyordu.

 

Peki, yurt dışından getirdiğiniz için parekende alış yapıyorsunuz. Oradan getirtip, burada satarken o dönem  2009 da, ilk gittigidiyor.com satışlarında bunlardan kar ediyor muydunuz yoksa bir deneme miydi?

 

Yoo aynen bir denemeydi kar amaçlı birşey değildi Reeder hala kar amaçlı değil yani Reeder 5 senelik bir firma biz hala o ilk kurulduğumuzda olduğu gibi insanlara bu ülkede olmayan bu ülkenin insanlarının satın alamadığı yada bir satın almaları gerektiğinde  çok pahalıya bulabildikleri bazı teknolojileri getirme telaşındayız açıkçası o yüzden de başlangıç noktamız oydu. Şu an da geldiğimiz noktada da hep bir marka haline getirmeye çalışıyoruz Reeder’ı insanların güvendiği ürünlerin özenle yapıldığı insanların eline aldığında bir kullandığında hissettiği ve bundan 15-20 sene sonra a evet reeder biliyorum süper bir markadır diyeceği bir şey yapmaya çalışıyoruz.

 

 

 Şimdi biliyorsunuz teknolojide büyük buluşlar hep garajlarda yapılıyor sizinki de gittigidiyor garajında çıkmış gibi görünüyor.

 

Aynen öyle ben size şöyle söyleyeyim  Uygar işinden ayrıldı ben CNR da çalışmaya devam ediyorum bu konuyla ilgilenemiyoruzçünkü arada biz idefix’e verdik ürünleri birazcık daha satış olmadı D&R a verdik satış olmaya başladı. Uygar işinden ayrıldı ve şu anda kızımızın odası olan yer depoydu aynı zamanda teknik servisti hem depo hem teknik servis. Ve ben evden geliyordum Uygar’a Koçtaştan balkona tahta sandalye, masa falan almıştık o sandalye ve masaları camın önüne çekti salonda orda çalışıyor ben evden geliyorum böyle akşam 7-8 gibi falan nasıldı bugün diyorum çok yoğundu  şimdi teknik servise geçiyorum diyor ondan sonra giriyor şuan kızımızın odası olan yere  pıt pıt pıt tornavida ile böyle şeyler alıyor hatta saatçilere falan gidiyor ufak tornavidalar almak için

 

Ama siz farbrikayı evde kurmuşsunuz en büyük şansınızda zaten yanınızda bir Steve Jobs olması.

 

Aynen öyle oldu gerçekten öyle oldu hem bilgisayar mühendisliği, hem business okumuş, hem yurt dışı tecrübesi çok fazla, hemde teknolojiye çok meraklı adeta onunla yaşıyor .

 

Burada nerede ve hangi işte çalışıyordu?

 

Kendi aile şirketleri var onların Polen tekstil diye dayısının  şirketi İtalyaya en çok ihracat yapan tekstil firmalarından bir tanesi 5 seneorda çalıştı aslında yurt dışından geldi yurt dışında Philips te çalışmış saab da çalışmış ama saab ın military bölümünde çalışmış o yüzden de hep teknoloji üzerine çalışmış  buraya geldiğinde tam ona uygun bir iş bulamadı bir lorea’l e girdi çıktı pazarlama anlamında oda tatmin etmedi.

 

Şimdi, bu röportajı okuyan gençler ‘biz de yapabilir miyiz’ diye düşünecekler. Arkanızda maddi bir kaynak var mıydı? Ya da  ayrı bir gelir veya aileden  destek.

 

Şöyle yaptık evlendikten sonra 2007 de evlendik biz evlendiğimizde benimde uygarında birer arabamız vardı , bir düğün paramız vardı altınlar falan bir de Uygar’ın dedesinden kalan küçük ofis gibi bir şey vardı bunların hepsini sattık 2009 da bu şirketi kurmak için 2009 aralığında falan Ondan sonra o parayla da bu şirketi kurduk. O dönemde benim babam aslında İzmir’in en büyük inşaat firmasıdır. Ve çok büyük işler yaparlar orada ancak o dönemde böyle giden bir iş olduğu için çokta yeni bizim..

 

Peki güvendiler mi size?  Bunu ailenize anlattığınızda ne dediler her şeyimizi verdik dediğinizde.?

 

Söylemedik para gerektirmiyor çok fazla şey gerektirmiyor dedik hala o altınların benim dolapta olduğunu zannediyorlar. Bir ara yerine koymam lazım.

 

Peki o altınların yerinde şu an Reeder diye bir markanız var ve e-kitaptan bu tarafa doğru geldiğimiz zaman e-kitap satışları artık ne durumda?

 

Şöyle düşünüyorum herhalde o dönem tablet bilgisayarlar daha çıkmadığı için ve insanlar tablet bilgisayar diye aldıkları için bir patlama yaşadık yani.

 

Ama aradıklarını bulamadılar tabi ki .

 

Evet  çünkü bu da değildi ekranlar siyah beyaz e-kitap okuyucularda, biraz daha yavaş çalışıyor ama  bunun karşılığında da gözleri yormuyor ışık vermiyor kağıttan okur gibiydi. Fakat kaynak çok sınırlıydı. E-kitap yoktu.

 

İçerik neydi?

 

İçerik ilk defa 2010 nisanda idefix bir iste açtı e-kitap sattığı bir site açtı ondan sonra birde D&R açtı bir site bu ikisinden içerik temin edilebiliyordu hala da edilebiliyor fakat şimdi idefix’I D&R satın aldı zaten onlar bir’e düşmüş oldular. Biz şuanda bir girişim yaparak reeder shop diye bir site açtık.Bunun içinde hem e-kitap hem film hemde müzik satıyoruz. Yani içerik kısmı Türkiye’de cihaz kısmından biraz daha yavaş.

 

Yani artık içerikte satıyorsunuz? Korsanla baş edebiliyor musunuz?

 

Yayın evleri kendi kitaplarını çıkardıkları sürece zaten bu 3-4 lira olan bir şey olduğu için insanlar zaten korsanı, yani dizgisi olmayan harf hatası olan alt foot notları olmayan şeylere zaten itibar etmiyorlar. E-kitabı çıkan yani legal bir e-kitabı çıkan bir kitabın korsanına hiç gerek yok çünkü  3-4 TL zaten.

 

Peki pazarlama ve reklamda mı acaba burada bir tökezleme oldu ?

 

Bence pazarın kendi doğal gelişimine bağlıyorum çünkü Ipad diye birşey çıktı Steve Jobs çıktı her zaman biz onu söylüyoruz 2010 nisanda Steve Jobs çıktı ve dünyayı değiştirdi diyoruz hakikaten de dünyayı değiştirdi yani.

 

Tabi ki yani o teknoloji çağını açtı.

 

Aynen o yüzden de biz e-kitapları gerçekten okuyan gerçekten akademisyen avukat doktor olabilir. Hep makale okuması gerekir ya da çok kitap okuyanlar olabilir yazar olabilir. Bu insanlar daha niş ısteklere yönelen insanların oldu artık e-kitap okuyucu. Mesela bende çok kitap okurum benimde e-kitap okuyucum var evde bıraktım şimdi içinde 900 tane hayatım boyunca hep okumak istediğim kitaplar var ve hep yanımda taşıyorum şu kadarcık bir şey ama  pazar büyüklüğü açısından bizim e-kitaplarımız çok az yani ayda taş çatlasın 500 tane satılıyordur. Ama ağustos ayında biz 45.000 adet tablet sattık. Yani pazarın ihtiyacı da dünyada o şekilde gittiği için.

 

Şu anda artık Ipad/tablet

 

Evet. Ipad kendi işletim sistemi olan bir cihaz şimdi buna karşılık  olarak google ın çıkardığı  Android işletim sistemi var.

 

Ülkemizde özellikle yerleşmiş bir şeyi vardır. Selpak denir kağıt mendil denince  margarine sana yağ denir  onun için biraz once Ipad dedim farkındaysanız bende tablet yerine yani yerleşmiş bir takım şeyler var siz bunu nasıl kırmayı planlıyorsunuz?

 

Şöyle, çok doğru fiyat performans kombinasyonları üretiyoruz.

 

Bazen ucuz olması da dezevantaj olabiliyor.

Bizimki aslında ucuz değil ama gerçekten hak ettiği fiyat çünkü bizim Apple kadar yüksek masraflarımız yok. Marka algımız o kadar yüksek değil bizim daha mütevazı fiyatlar koymak gibi bir zorunluluğumuz var. masraflarımız da o kadar fazla değil.

 Bende Ipad kullanıcısı olarak tablet kullanıcısı olarak ihtiyacımız olan  bir şey söyleyeyim.Bunları hiçbir zaman hafıza arttıramıyorsun. Mesela bu çok büyük bir sorun.

 

Evet. ReEder da arttırabiliyorsunuz en çok kazandığımız noktalardan birisi.

Peki USB takabiliyor muyuz?

Evet. Takabiliyorsunuz

 

 

Gerçekten mi? Siz işi halletmişsiniz bence bundan sonra reklam ve pazarlama da Türkiye’de artık Ipad çağını kapatırsınız gibi geliyor.

 

Aynen öyle. Bakın şurdan mini USB yeri var bunun şu kadarcık bit kablosu var normal USB sinden mesela bu ürün 2 GB ram’e sahip retina ekranlı ve bunun fiyatı 550 Tl

 

 

Fiyatı da uygunmuş gerçekten. Ve hafif.

 

Ağırlığı 380 gr. Ram’I 2 gb işlemcisi intel. İntel işlemci kullanıyoruz.Türkiye’de lokal marka işlemci kullanan ilk marka biziz ve intel in en çok desteklediği markalardan biriyiz şu anda. Bİz Türkiye değil sadece ENEA  bölgesinde  yani orta doğuyu da kuzey Afrikayı da kapsayan bölgede şu anda reeder olarak en fazla intel tablet satmış olan firmayız 2014 yılında.

 

Reader Türkiyede ki satış politikası ve satış noktaları nedir? Almak isteyen nereden alabilirler?

 

Teknosa, bimeks, Media markt  larda satılıyoruz.Aynı zmanda kliksa hepsiburada n11 gibi web sitelerinde satılıyoruz. Hepsinde farklı markalar farklı fiyatlar bulunuyor. Ama reederın en güçlü olduğu şey o mesela demin diyorsunuz ya ne güzel ekranı da güzel işte onuda takabiliyorsunuz yani bütün şeyleri intel işlemcisi de var fiyatı ne 550 Tl vaay hani bu şeyi sağlayabiliyoruz en önemlisi de saha ekibimiz var. saha ekibi teknosa bimeks mağazalarında insanlara reeder ı anlatıyor.

Yani mesela şu ürünü eleman anlattığı zaman reader tişörtü giyen çocuk teknosa da anlattığı zaman almadan çıkmanız  mümkün değil gibi bir şey.Bu tablet piyasası çok kızıştı çok fazla  markalar çıkmaya başladı dolayısıyla  99 Tl ye tabletler satıldı 199 Tl ye tabletler satıldı  biz intel le ve Microsoft  işbirliğiyle  biraz daha alt segmentte  biz hiç olmadık ama orta sekmentin biraz daha üstüne doğru zorlayan bir marka halindeyiz. Şuanda o yüzden de çok fazla a-tablet modelimiz var 28 tane tablet modelimiz var. Ama telefona da çok ufak adımlarla giriyoruz. Onu da söyleyeyim şunun için söylüyorum hiçbir zman tableti çok adetlerde alıp getirmedik.

 

Kaç yıllık evlisiniz?

 

Yedinci yılımız.

 

Kaç yıldır reader la birlikte yaşıyorsunuz?

 

5 senedir. Reeder hayatımız, çocuğumuzdan çok onunla ilgileniyoruz.

 

2 yaşında  kızınız var. Yani kızınızdan önce reader’la aileyi büyütmüşsünüz.

 

Evet o büyük çocuk.

 

Peki kızınız olduktan sonra çalışma hayatınız aile hayatınızda nasıl bir değişiklik yaşandı? 

 

Çok yoğun çalışıyoruz, tabi çok faal  bir ortam var bizde. Eşimle birlikte çalışıyoruz. Çok yoğun gece 11 lere kadar sürdüğü için çocuğu pek fazla göremiyoruz açıkcası kızımızı.

Ve adeta çok fazla ilgilenemiyoruz tabi. Babaanne var dadı var. Filipinli bir dadımız var o yardımcı oluyor okula gönderiyorum arada bir, bir seçim yapmak zorunda kalıyoruz.

 

Özlemiyor mu sizi?

 

Yani özlüyordur herhalde ama bilmiyorum şu anda. Ben hiç bir zaman  çokta fazla çocuk bakma insanı değilim. Hep çalıştım hayatım boyunca liseyi birincilikle bitirdim Boğaziçi Üniversitesinde yüksek onurla mezun oldum ertesi gün çalışmaya başladım genel müdür yardımcısı oldum 28 yaşında yani her zaman iş okul ve digger sosyal hayatım çok güçlüydü. Kayak voleybol takımlarının kaptanıydım. Her zaman hala da yarışırım çok böyle evde oturup çocuk bakacak bir insan hiçbir zaman olmadım o yüzdende o da beni böyle kabul eder diye umut ediyorum.

 

Zaten teknolojiyle büyüyen bir çocuğun ilerde anlayacağını umuyorum.

 

Aynen bende inşallah.

 

Bu röportaj için teşekkür ederim.Sizi tanıtacağımız için çok mutlu olduk. Gençlerinde size örnek alacağını düşünüyorum. Çünkü hem ailenizi kurup hem eşinizle birlikte büyüttüğünüz bir markanız var. Başarılar diliyorum size bundan sonrasında  dünya devleri arasında görmek isteriz.

 

Sağolun çok teşekkürler.

 

Umarım bir gün her şeyin süper olduğuna inanıp çalışmaya ara verdiğinde yerli Steve Jobs umuz Uygar beyi de okuyucularımızla tanıştırma fırsatımız olur.